Nowe odkrycia na lubawskim zamku
Rozpoczęte pod koniec ubiegłego roku badania archeologiczne reliktów zamku biskupów chełmińskich postępują. Odsłonięto już wszystkie pomieszczenia piwniczne południowego skrzydła budowli.
Ważnym wynikiem tego etapu badań jest uczytelnienie pozostałości przebudowy tej części zamku w pierwszej połowie XVII wieku. Odsłonięto dwa poziomy piwnic o łącznej głębokości prawie 6 metrów. We wschodniej piwnicy, która jest na razie największym odgruzowanym pomieszczeniem, natrafiono na bruk kamienny. Archeolodzy nie określili jeszcze jego dokładnej chronologii, ale może pochodzić z okresu budowy zamku, a więc z początku XIV wieku. Od strony dziedzińca odsłonięte zostały trzy wejścia do pomieszczeń piwnicznych. Ostrołukowe zwieńczenia portali tych wejść mogą świadczyć, że są gotyckie i pochodzą co najmniej z przełomu XV/XVI wieku. Między trzema piwnicami w skrzydle południowym także odkryto przejścia. Do głównych ścian nośnych dostawione były sklepienia kolebkowe wymurowane najprawdopodobniej w pierwszej połowie XVII wieku, podczas wspomnianej gruntownej przebudowy tej części zamku.
Bardzo interesującym odkryciem na zachodnim krańcu przebadanego skrzydła południowego, poczynionym tuż obok fundamentów południowo-zachodniej wieży zamkowej, jest wymurowany z kamienia szyb o wymiarach 0,9 metra na 1,6 metra i głębokości 6,5 metra. Wstępnie przyjmowano, że była to wewnętrzna studnia lub dół kloaczny. Po wyeksplorowaniu zawartości stwierdzono jednak, że dno szybu jest wybrukowane, a w ścianach jego partii górnej widoczne są ślady mocowania kraty. Bardzo prawdopodobne zatem, że odkryty szyb był lochem więziennym. Fragmenty naczyń i kafli piecowych wydobyte z zasypiska szybu datowane są na XVII wiek, co wskazuje, że loch mógł być użytkowany od XIV do XVI wieku.
Podczas badań południowego skrzydła zamku wydobyto wiele fragmentów naczyń ceramicznych i kafli piecowych z różnych faz funkcjonowania siedziby biskupów chełmińskich. Wśród znalezisk wydzielonych wybitne miejsce zajmuje częściowo zniszczony ołowiany znak bulli papieża Sykstusa IV (pontyfikat 1471-1484). Znalezisko to archeolodzy skonsultowali z proboszczem kościoła św. Jana i Michała Archanioła, księdzem doktorem Marcinem Staniszewskim. Na podstawie tych konsultacji z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że znaleziony znak podwieszony był do bulli wydanej przez papieża Sykstusa IV dnia 14 lipca 1482 roku dla arcybiskupa Stefana z Rygi.
Dokument ten zezwalał arcybiskupowi na obłożenie biskupów sufraganów oraz innych dostojników i dzierżawców kościelnych mu podległych specjalnym podatkiem, nazywanym subsidium charitativum. Pieniądze z tego źródła potrzebne były arcybiskupowi do opłacenia wojsk, które – za przyzwoleniem papieża Sykstusa IV – miały odzyskać zagrabione przez wroga dobra kościelne arcybiskupstwa ryskiego.
Lada chwila rozpoczną się badania wschodniego skrzydła zamku biskupiego. Z pewnością czekają tam na badaczy nowe tajemnice i interesujące odkrycia. O efektach tych prac będziemy na bieżąco informować mieszkańców Lubawy.
Wiesław Skrobot
Lubawa, dn. 8.03.2016 r.
