Honorowy Obywatel Lubawy – dr Jerzy Szews – nie żyje
W nocy z 19 na 20 stycznia zmarł dr Jerzy Szews, autor trzech tomów Słownika Bibliograficznego Ziemi Lubawskiej. Zakochany w naszej ojczyźnie. Za wkład w popularyzację Lubawy i jej historii odznaczony 31 października 2012 r. tytułem Honorowy Obywatel Miasta Lubawy przez Radę Miasta Lubawa.
Jerzy Teofil Szews urodził się 29 kwietnia 1925 roku w Gnieźnie, w rodzinie urzędnika miejskiego
Teofila i Władysławy (z domu Ciążyńskiej). Do szkoły podstawowej i średniej uczęszczał w swoim
rodzinnym mieście. W latach 1932-1938 był uczniem 6-klasowej Miejskiej Szkoły Przygotowawczej,
następnie Gimnazjum i Liceum im. Bolesława Chrobrego. Rozpoczętą w 1938 roku naukę w I klasie
Gimnazjum przerwała mu II wojna światowa. Podczas okupacji został skierowany do pracy przymusowej w
dwóch miejscowych niemieckich przedsiębiorstwach budowlanych. Po wyzwoleniu w marcu 1945 roku
wznowił naukę w Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym w klasie humanistycznej z językiem łacińskim i
niemieckim. Następnie odbył studia pedagogiczne na Uniwersytecie Poznańskim. Trudna sytuacja
materialna zmusiła go do podjęcia równolegle ze studiami nauki na Państwowym Kursie Nauczycielskim,
który pozwalał możliwie szybko zdobyć „konkretny zawód” – nauczyciela szkoły powszechnej. Godząc
naukę z pracą od lutego do czerwca 1948 roku pracował jako nauczyciel w Szkole Podstawowej nr 2 w
Swarzędzu. Będąc studentem IV roku otrzymał propozycję zatrudnienia na stanowisku asystenta w Katedrze
Pedagogiki. Angaż ten trwał zaledwie 18 miesięcy ponieważ po odmowie wstąpienia do komunistycznego
Związku Młodzieży Polskiej został zwolniony. Po ukończeniu studiów pracował w Państwowym Liceum
Pedagogicznym w Szklarskiej Porębie. W tym czasie podjął studia zaoczne w Studium Bibliotekarskim we
Wrocławiu. Na lata te przypadła również największa zmiana w Jego życiu osobistym. W Liceum
Pedagogicznym poznał pochodzącą z Lubawy nauczycielkę wychowania fizycznego – swoją przyszłą żonę,
Wiktorię Szczepańską. Po rocznej znajomości, w lipcu 1955 roku wcięli ślub cywilny, a 2 sierpnia 1955 roku
ślub kościelny. Ponad rok później przenieśli się do Wejherowa gdzie obydwoje kontynuowali pracę w
zawodzie nauczyciela. W 1962 roku Jerzy Szews podjął zatrudnienie w Wyższej Szkole Pedagogicznej w
Gdańsku (od 1970 roku Uniwersytet Gdański) na stanowisku starszego asystenta” w Zakładzie Historii
Wychowania, tym samym rozpoczął się kolejny, niezwykle pracowity okres jego życia. 29 czerwca 1967
roku uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych.
Dzięki jego pasji badawczo-naukowej w latach 1962-2009 opublikował w sumie 228 prac naukowych,
w tym 11 książek wśród których była publikacja „Filomaci pomorscy. Tajne związki młodzieży
polskiej na Pomorzu Gdańskim w latach 1830-1920″. Monografia ta była uwieńczeniem jego ponad
dwudziestoletniej pracy badawczej nad historią tajnych organizacji samokształceniowych w gimnazjach
pomorskich w czasach zaboru pruskiego.W opracowaniu tym po raz pierwszy w znalazły się również
informacje dotyczące Lubawy.
W 2000 pojawił się pierwszy tom „Słownika biograficznego Ziemi Lubawskiej”. Wielkie
kilkutomowe dzieło prezentujące biogramy osób związanych z Ziemią Lubawską. Kolejne tomy ukazały się
kolejno w roku 2005 i 2009.
Jak napisał sam autor we wstępie do trzeciego tomu oddając do druku w 2000 roku Słownik
biograficzny Ziemi Lubawskiej 1244-2000, zawierający 300 biogramów nie został on oznaczony jako: Tom
I. Wówczas nie przewidywał wydania następnych tomów. Zamiłowanie historii Lubawy sprawiło, że nadal
gromadził i studiował książki oraz dokumenty poświęcone naszemu miastu. Im bardziej zagłębiał się w
historię miasta i regionu, tym więcej odnajdywał postaci wybitnych i godnych pamięci. Dlatego zdecydował
się kontynuować pracę nad słownikiem. Powstał drugi tom zawierający 409 życiorysów zasłużonych
Lubawian, a później trzeci, w którym znalazło się 158 życiorysów. Całość została wzbogacona o aneksy oraz
liczne załączniki, które stanowią dokumentację do wielu życiorysów prezentowanych w tomach I, II i III. Są
to: Dokumenty historyczne 1669-1920, Wspomnienia Lubawian 1882-2007, Kronika fotograficzna 1912-
1939. Opracowanie zawiera 25 dotychczas niepublikowanych zdjęć: Widoki Lubawy i okolic, Szkolnictwo i
Sport.
Za swoje dotychczasowe osiągnięcia nauczycielskie, naukowo-badawcze i społeczne doktor Jerzy
Szews został uhonorowany odznaczeniami państwowymi: Złotym Krzyżem Zasługi (1973), Krzyżem
Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1973), Odznaką Zasłużonym Ziemi Gdańskiej (1979), Medalem
Komisji Edukacji Narodowej (1985) oraz w 1994 roku prestiżową nagrodą emigracyjnej Polcul Foundation
(Australia) – Niezależnej Fundacji Popierania Kultury Polskiej.
Wpis do księgi pamiątkowej:
