Budżet trudny, ale z inwestycjami
Przed Świętami Bożego Narodzenia radni zatwierdzili budżet miast na 2023 rok. Na XLIX sesji powrócił również temat opłat w Strefie Płatnego Parkowania, z którym do burmistrza i Rady zwrócili się przedsiębiorcy.
Podziękowania dla wolontariuszy
Radni wraz z burmistrzem na sesję zaprosili wolontariuszy Szlachetnej Paczki rejonu Lubawa. Choć nie wszyscy ze względu prywatnych planów lub pracy zawodowej mogli uczestniczyć w obradach, to na ręce przedstawicieli zostały przekazane dla nich skromne upominki w ramach podziękowania za pracę charytatywną.
W tym roku pomoc trafiła do 17 rodzin z miasta i gminy Lubawa, z których praktycznie połowę stanowiły starsze, samotne i schorowane osoby. Pomagający przekazali dla potrzebujących 236 paczek, których wartość to około 40 tys. złotych. Na sukces 5 edycji Szlachetnej Paczki rejonu Lubawa pracowało 13 wolontariuszy pod kierunkiem lidera – Violetty Lewandowskiej. Każdy potencjalny beneficjent akcji został zweryfikowany podczas indywidualnego wywiadu. Kryterium przyznania pomocy jest dochód na jednego członka rodziny, a pomoc może być przyznana raz na 5 lat z wyjątkiem sytuacji losowych.
W akcji, jak co roku, wzięli również udział Radni, którzy kupili dla jednej z naszych Mieszkanek pralkę oraz przekazali pieniądze na zakup obuwia oraz pracownicy Urzędu Miasta, którzy złożyli się na zakup pościeli, kołdry, poduszki oraz trwałej żywności.
– Chciałabym serdecznie podziękować za zaufanie, za te 5 lat wspólnej pomocy i wsparcia oraz dołączenie się do naszej akcji. Mam nadzieję, że kolejne lata przyniosą również sukcesy, tak jak pan burmistrz powiedział i kolejne 5 lat, też sobie tego życzę i mojemu zespołowi – powiedziała lider zespołu Violetta Lewandowska.
Dochody
Uchwałę budżetową poprzedziła prezentacja głównych założeń najważniejszego dokumentu finansowego miasta, którą przedstawiła skarbnik Honorata Muszyńska oraz kierownik Referatu inwestycyjnego Sławomir Jamroży. Budżet miasta na 2023 rok zakłada dochody w wysokości ponad 63 milionów 410 tysięcy złotych oraz wydatki w kwocie ponad 70 milionów 619 tysięcy złotych. Dochody w budżecie dzieli się na własne, subwencje oraz dotacje i środki zewnętrzne. Lwią część dochodów własnych gminy stanowią wpływy z podatków lokalnych oraz udziały w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa. Pomimo, że subwencja oświatowa na 2023 rok będzie wyższa od tej otrzymanej z budżetu państwa w 2022 roku o 12,8 % i wyniesie ponad 8 milionów 462 tysięcy złotych, to i tak jest niewystarczająca, a samorząd na wydatki związane z oświatą będzie musiał przeznaczyć z dochodów własnych kwotę ponad 6 milionów 932 tysięcy złotych, co stanowi spore obciążenie dla budżetu miasta. Wydatki oświatowe ponoszone przez samorząd obejmują utrzymanie szkoły podstawowej, przedszkola publicznego oraz dotacji dla przedszkoli niepublicznych (ponad 2 miliony 400 tysięcy złotych), koszty związane z dowozem dzieci niepełnosprawnych do specjalistycznych szkół oraz z dokształcaniem i doskonaleniem się zawodowym nauczycieli, wydatki na realizację specjalnej organizacji nauki i metod pracy placówkach, zapewnienie uczniom bezpłatnego dostępu do podręczników oraz materiałów edukacyjnych, świadczenia socjalne dla emerytowanych pracowników placówek oświatowych, organizację świetlic szkolnych oraz form wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej oraz pomoc materialną dla uczniów w formie stypendiów socjalnych oraz nagród dla tych szczególnie uzdolnionych.
Wydatki
Wydatki gminy dzielą się na bieżące oraz majątkowe. Bieżące związane są z funkcjonowaniem urzędu oraz przedszkola, szkoły, innych jednostek organizacyjnych, dotacjami dla niepublicznych przedszkoli oraz wypłatami świadczeń rodzinnych, wychowawczych, dodatków mieszkaniowych, dożywaniem i zasiłkami MOPS. Wydatki bieżące stanowią 63,7 % wydatków ogółem. Trzeba również zaznaczyć, ze w budżecie na 2023 rok, aż 25 % wydatków bieżących stanowią koszty energii elektrycznej i cieplnej, usług i zakupów. Koszty te mogą okazać się niedoszacowane z uwagi na dynamiczną sytuację gospodarczą i stanowią potężne obciążenie dla samorządu, a ich wzrost jest zupełnie niezależny od jego działań.
Wydatki majątkowe to w skrócie wydatki inwestycyjne oraz m.in. wydatki zaplanowane na dotacje celowe z budżetu na wymianę pieców węglowych lub pokryć dachowych zawierających azbest. W budżecie na 2023 rok znalazły się inwestycje, których realizacja rozpoczęła się w 2022 roku, zaplanowane do realizacji pod warunkiem pozyskania dofinansowania ze środków zewnętrznych oraz te, które samorząd planuje zrealizować wyłącznie ze środków własnych.
Tegoroczne inwestycje
W następnym roku będzie kontynuowana budowa ulicy Siostry Antoniny Schneider razem z z ulicą Władysława Asta do ulicy Kopernika, przebudowa drogi dojazdowej do osiedla mieszkaniowego przy ulicy Kopernika (dawne tereny PGR), modernizacja budynku Szkoły Podstawowej im. Mikołaja Kopernika, budowa boiska piłkarskiego przy Hali Widowiskowo – Sportowej przy ul. Św. Barbary 45. Kontynuowany będzie również projekt granatowy Cyfrowa Gmina, zakupiona zostanie scena i wyposażenie eventowe w ramach projektu „Z kulturą w plener” oraz wykonana zostanie poprawa estetyki Rynku, obejmująca m.in. nowe nasadzenia zieleni oraz zakup małej architektury.
Ze środków własnych samorząd planuje remont chodników pomiędzy ulicą Matejki a Bolesława Prusa na osiedlu „Glinki”, wykonanie instalacji C.O. w miejskich lokalach komunalnych, budowę kolumbarium na cmentarzu komunalnym oraz tężni solankowej w Łazienkach Lubawskich (zwycięski projekt w Lubawskim Budżecie Obywatelskim), wykonanie projektu rozbudowy Lubawskiego Centrum Aktywności Społecznej, dalszą rozbudowę monitoringu miejskiego, zakup windy gastronomicznej dla Przedszkola Miejskiego oraz wykup gruntów.
Pozostałe zadania
W budżecie miasta znalazły się również te inwestycje, które mają dokumentację projektową lub trwa jej opracowanie i oczekują na zbudowanie montażu finansowego przy założeniu pozyskania środków zewnętrznych. Są to m.in. projekty budowy ulic: Sądowej, Polnej oraz Olsztyńskiej, modernizacja przestrzeni publicznej u zbiegu ulic Warszawskiej oraz Kupnera (parking i przyległy teren do niego przy pomniku Chrystusa Króla wraz z jego odnowieniem), kompleksowa modernizacja obiektów Ośrodka Sportu i Rekreacji (wykonanie dokumentacji projektowej), modernizacja przestrzeni publicznej po południowej stronie Starego Miasta (zagospodarowanie terenu przyległego do murów pomiędzy ulicą Jagiellońską i Kupnera), poprawa efektywności energetycznej budynku Szkoły Podstawowej przy ulicy Św. Barbary (byłego gimnazjum), modernizacja energetyczna oświetlenia ulicznego oraz terenów zieleni po byłej „strzelnicy”, uporządkowanie gospodarki wodnej terenów przy zalewie położonym na ul. Kopernika.
– To najważniejszy dokument, który pomimo tego, że wielokrotnie będzie zmieniany, gwarantuje nam prawidłowe funkcjonowanie w 2023 roku. (…) W tym roku planowaliśmy do zaciągnięcia kredyt w wysokości 3,5 miliona złotych. Udało nam się tego kredytu nie zaciągnąć, ale to nie oznacza, że przyszłoroczny budżet będzie łatwiejszy. Przede wszystkim zaczynamy go z ponad 7 milionowym deficytem, ale żeby zbilansować budżet i znaleźć również środki na spłatę dotychczas zaciągniętych kredytów, musieliśmy poszukać ponad 9 milionów złotych, tak żeby budżet bilansował się po stronie dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów – podsumował projekt budżetu burmistrz, który dodał również:
– Chciałbym Państwu powiedzieć, że 6 grudnia i to był taki prezent mikołajkowy dla naszego województwa, Komisja Europejska zaakceptowała fundusze dla Warmii i Mazur na najbliższe lata, a więc należy się spodziewać, że w roku przyszłym ruszą również konkursy dotyczące środków unijnych, ale też nie trudno zauważyć, że z dużym powodzeniem korzystamy ze środków rządowych, jak choćby z ostatniego programu rządowego Polski Ład, bo z tego programu pozyskaliśmy ponad 17 milionów złotych, a w ostatnich kilku latach, w ostatniej perspektywie programowej, jeśli chodzi o środki unijne, prawie 36 milionów złotych. Żadna gmina, czy to wiejska czy miejska w okolicy, włącznie ze stolicą powiatu iławskiego, nie może się takim wynikiem pochwalić – powiedział po uchwaleniu budżetu miasta burmistrz Maciej Radtke.
Dyskusja o Strefie Płatnego Parkowania
Ze względu, że na sesję przybyli właściciele sklepów zlokalizowanych w centrum miasta, radni zdecydowali, by zmienić porządek obrad i przesunąć punkt związany z pytaniami i wolnymi wnioskami z końca obrad po części poświęconej budżetowi miasta.
Głos zabrał Mieczysław Zelma. Handlowcy postulowali o ustanowienie pierwszej godziny parkowania w SPP za darmo. Wskazywali, że takie rozwiązanie miałoby spowodować większą rotację samochodów na rynku i w ten sposób zwiększenie liczby osób robiących zakupy w centrum miasta. Głos zabrał burmistrz miasta:
– Po raz kolejny, bo co jakiś czas, sprawa Strefy wraca, przypomnę, że Państwo już zapomnieliście, że te miejsca były zajęte non stop albo przez mieszkańców albo przez Waszych pracowników, albo przez ludzi, którzy wywieszali w samochodzie kartkę „sprzedam” i blokowali miejsca parkingowe. Przypomnę również, że w wyniku rewitalizacji 11 lat temu na Rynku o 100 % zwiększyliśmy miejsca parkingowe. Nikt nie może powiedzieć, że było to coś, co nie wychodziło naprzeciw osobom prowadzącym działalność gospodarczą w centrum miasta. (…) Nie widzę bezpośredniej zależności szanowni Państwo, by jakiekolwiek opłaty parkingowe wpływały na fakt, że spadają Wam obroty. To, że spadają Wam obroty wynika z tego, co mówiłem na początku, z koniunktury gospodarczej, po prostu. (…) Klienci rzeczywiście wybierają większe sklepy, gdzie mogą kupić większość produktów taniej. Być może jest tak, jak mówi pan Zelma, że niektóre produkty są 100 % droższe niż u niego w sklepie. Nie wiem, nie porównuję. Ale Państwo dobrze wiecie, że na przykład mandarynki kiedyś kosztowały na Rynku 5 zł, a dzisiaj kosztują 10. Skąd to się bierze? Z sytuacji gospodarczej, jaką mamy. Wy też musicie regulować ceny, podobnie jest z opłatami i podatkami w mieście. Faktem jest, że tych marketów jest więcej. Rada Miasta nie ma wpływu, nie ma takiej możliwości w ogóle, żeby zablokować budowanie sklepów wielkopowierzchniowych, przynajmniej w tych powierzchniach, które powstają w Lubawie. I to, trzeba przyznać, odbija negatywnie na Waszej działalności. Poza tym markety posiadają duże parkingi, zazwyczaj są one bezpłatne, chociaż nie wszędzie i mieszkańcom czy osobom przyjezdnym jest po prostu wygodniej w takich centrach robić zakupy, a jak Państwo też może mogliście zauważyć, przy „piętnastce” tam, gdzie powstał jeden z ostatnich dużych marketów, mieszczą się również inne sklepy, a więc z czystej wygody mieszkaniec, jeśli ma kilka artykułów do kupienia, z pewnością wybierze takie centrum, niż zakupy w centrum miasta. (…) jest jeszcze kwestia związana z ekologią. Coraz więcej miast ogranicza ruch w centrum miasta, tutaj zawsze powtarzam niezmienny argument, że Wasze interesy nie idą w parze z interesami mieszkańców Rynku, którzy narzekają na ilość samochodów, szczególnie w okresie letnim, kiedy jest ciepło, trzeba otworzyć okno i przeszkadza im smród spalin i hałas pojazdów. Wiele dużych miast już zakazało ruchu samochodowego w centrach albo zdecydowanie go ograniczyło ze względu na rodzaj paliwa czy też rok produkcji pojazdu i jest to trend nieunikniony, który będzie postępował. Oczywiście my takiego, ja takiego pomysłu nie mam i w żaden sposób nie będę go proponował Wysokiej Radzie. Natomiast Państwo musicie mieć świadomość, że nie mamy wpływu na decyzje uchwalone na szczeblu centralnym i nie wiemy co będzie za rok, za dwa czy za trzy lata, bo tak jak mówiłem, to jest trend nieunikniony i możemy się tego prędzej czy później spodziewać w małych miasteczkach.
– Szkoda że Pan Przewodniczący nie wiedział o tej wizycie wcześniej. Dzisiaj uchwalany był budżet miasta na rok przyszły, natomiast przed tym budżetem zostało podjętych szereg uchwał, nazwijmy to części składowych budżetu. I dzisiaj nie ma możliwości, nawet technicznej, by cokolwiek zmienić w uchwale dotyczącej strefy płatnego parkowania. Ale chciałbym Państwu zaproponować, że podczas najbliższej sesji przedstawimy jakieś rozwiązania, tak żeby skrócić funkcjonowanie tej strefy, nie wiem czy będzie technicznie wykonalne pierwsze pół godziny za darmo, bo to by się prawdopodobnie wiązało z zakupem nowych parkomatów, a to nie jest wydatek rzędu 10, 20 czy 30 tysięcy, tylko, jeśli mielibyśmy wszystkie parkomaty wymienić, to robią się już setki tysięcy złotych. Więc z jednej strony musimy mieć na uwadze Państwa postulaty, z drugiej strony musimy wypracować taki kompromis, który nie będzie bolesny dla budżetu miasta, nie będzie powodował nowego wydatku inwestycyjnego, bo nikt na ten cel pieniędzy nam nie da. My musimy go sfinansować z własnych podatków, ale postaramy się Państwu zaproponować na najbliższej sesji takie rozwiązanie, które na pewno uszczupli dochody Ośrodka Sportu i Rekreacji, co oznacza w przyszłości, że Rada Miasta będzie musiała interweniować w tej sprawie, albo dyrektor będzie musiał szukać nowych źródeł finansowania działalności swojego zakładu budżetowego, bo tak to już w budżecie jest, że jeśli komuś dajemy, to komuś musimy zabrać. Budżet musi się bilansować. A więc moja propozycja jest taka, żebyśmy do tematu wrócili na sesji styczniowej (…) – taką propozycję do przedsiębiorców wystosował burmistrz Lubawy.
Pozostałe uchwały
Rada Miasta na sesji przyjęła także Miejski Program Profilaktyki, Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii dla miasta Lubawa na 2023 rok oraz Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie Miejskiej Lubawa na lata 2023 – 2027.
Ustalono również stawki dotacji przedmiotowej dla Ośrodka Sportu i Rekreacji na utrzymanie obiektów sportowych, Łazienek Lubawskich (będących pod nadzorem OSiR) oraz na pokrycie kosztów organizacji imprez sportowych.
Radni uznali również za bezzasadną skargę na burmistrza dotyczącą nie wykonywania czynności nakazanych prawem, polegających na zapewnieniu dostępu do danych przestrzennych dotyczących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Szczegółowe uzasadnienie tej uchwały jest dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej.
Na sesji wprowadzono również ostatnie zmiany do budżetu na rok 2022 oraz Wieloletniej Prognozy Budżetowej 2022 – 2039. Zmiany miały charakter porządkujący budżet.
